Hãy cùng khám phá sâu hơn về bài phú cuộc đời của 10 Thiên Can trong Tử Vi, một khía cạnh quan trọng của nghệ thuật chiêm tinh Á Đông. Thiên Can và Địa Chi là những yếu tố quan trọng giúp chúng ta hiểu rõ hơn về sự hình thành và phát triển của vạn vật theo cách âm dương và ngũ hành tương tác. Đây là một hệ thống đặc biệt, được sử dụng để đánh dấu và đếm thời gian trong lịch Âm, và nó bao gồm 10 Thiên Can: Giáp, Ất, Bính, Đinh, Mậu, Kỷ, Canh, Tân, Nhâm, Quý. Cùng trải nghiệm học thuật và sâu sắc của Tử Vi và khám phá những điều thú vị về cuộc sống và số phận thông qua sự kết hợp của các Thiên Can qua
bài phú về cuộc đời của 10 Thiên Can theo chiết tự Hán mà người xưa đã đúc kết.
Bài thơ phú về 10 Thiên Can
Giáp (甲) biến vi điền(田)
Ất (乙) biến vi vong (亡)
Bính(丙) biến vi tù (囚)
Đinh (丁) biến vi vu (于)
Mậu (戊) biến vi quả (寡)
Kỷ (己) biến vi ân (殷)
Canh (庚) biến vi cô (孤)
Tân (辛) biến vi toan (酸)
Nhâm(壬) biến vi vương (王)
Quý (癸) biến vi thiên(天)
Chú Giải:
Phép “chiết tự” hay “Biến tự” là cách thay đổi số nét của chữ đi để thành 1 chữ khác gần giống với tự dạng (như chữ Giáp, chữ Điền) , hoặc thêm bớt bộ thủ trong chữ cho thành chữ khác (như chữ Quý, chữ Thiên), hoặc lấy âm (âm đọc tiếng trung) gần giống để thay thế.
10 bài thơ phú về cuộc đời của Thiên Can
1. Can Giáp (甲)
Nhân sinh Giáp tự biến vi Điền
Phú quý vinh hoa thực lộc thiên
Phụ mẫu huynh đệ tha biệt sở
Phu thê nhị đại hậu song toàn
Chữ Giáp có số đất điền
Bằng không cũng hưởng lộc tài tự nhiên
Anh em nào có cậy trông
Tha hương lập nghiệp mà nên cửa nhà
Vợ chồng thay đổi nhiều lần
Trai thay đổi vợ, gái thay đổi chồng
Cho hay duyên số ở trời
Khá làm âm đức, phước đành hậu lai
Số này tuổi nhỏ tay không
Lớn lên có của, vợ chồng làm ra
2. Can Ất (乙)
Nhân sinh Ất tự biến vi Vong
Gia thất, tiền tài tất thị không
Lục súc tị phiền du vong bại
Phu thê biến cải định nan phùng
Người sinh chữ Ất gian nan
Lắm khi dào dạt, lắm lần tay không
Nuôi vật, vật cũng tang thương
Ở cùng bầu bạn chẳng phần đặng yên
Vợ chồng thay đổi lương duyên
Trai thay đổi vợ, gái thay đổi chồng
Số này sớm cách quê hương
Ra ngoài lập nghiệp mới nên cửa nhà
Cho hay số ở Thiên Tào
Người hiền lận đận, tuổi già nhờ con
3. Can Bính (丙)
Nhân sinh Bính tự biến vi Tù
Lão thiểu vô an hạn bất chu
Sở hữu ngoại nhân y hữu định
Thân cư quan quý quá niên trường
Chữ Bính số cũng quạnh hiu
Người sinh chữ ấy trọn đời âu lo
Tuổi nhỏ bịnh hoạn ốm đau
Lớn tuổi cô quạnh một mình thảm thương
Số này lập nghiệp tha phương
Có chí tu niệm kính tin Phật Trời
Nếu mà giữ dạ hiền lương
Tuổi già sẽ được lộc tài tự nhiên
Những người có chí thiện nhân
Có khi lao khổ có ngày thảnh thơi.
4. Can Đinh (丁)
Nhân sinh Đinh tự biến vi Vu
Gia thất tiền tài bất định tu
Trung vận trùng lai vinh phú đắc
Thiếu niên lao khổ uổng công phu
Chữ Đinh biến vi chữ Du
Số nhỏ bệnh tật ốm đau thường thường
Lắm lần tai nạn thảm thương
Nhờ có hồng phước Phật Trời chở che
Lớn lên thông tuệ khác thường
Có quyền có chức có tài tự nhiên
Có chí sáng tác mọi ngành
Có tài có đức cầm quyền điểm binh
Xét xem qua số nợ duyên
Trai đôi ba vợ, gái thì truân chuyên
Nết na đức hạnh dung hoà
Nhưng mà cũng chịu vui chiều buồn mai
Cho hay căn số tự Trời
Duyên đầu lỡ dở hiệp hoà duyên sau
Có căn tích thiện tu nhân
Tuổi già chung hưởng lộc tài ấm no
5. Can Mậu (戊)
Nhân sinh Mậu tự biến vi Quả
Phiêu phất tha phương định thất gia
Cô độc nhất thân vô phương định
Hành thân phản mại lạc ngâm nga
Chữ Mậu cô quạnh tha phương
Lìa nhà xa xứ, lắm lần gian nan
Anh em ruột thịt chẳng hoà
Tha phương bầu bạn chỉ nhờ người dưng
Gái thì lận đận lương duyên
Khi thì vui vẻ khi tan nát lòng
Đôi lần mới đặng thành công
Tuổi trẻ lao khổ, tuổi già nhờ con
Tánh hay tích thiện từ hoà
Tin Trời, tưởng Phật lòng hàng ái tha
Những ai có chí tu nhơn
Tuy rằng hoạn nạn, phước còn hậu lai
6. Can Kỷ (己)
Nhân sinh Kỷ tự biến vi Ân
Gia thất tiền mệnh phú vinh
Gia sự đa tài, sinh hiếu tử
Hữu thời tấn tới tự phi vân
Chữ Kỷ biến vi chữ Ân
Tánh thì mau mắn làm ơn cho người
Tấm lòng trung trực vẹn bề
Làm ơn nên oán, nhiều lần tân toan
Của, con có sẵn tuổi già
Tuổi trẻ lao khổ tha phương lập thành
Nhiều khi tán tụ như sương
Khi ăn chẳng hết,khi thì tay không
Nợ duyên tan vỡ buồn lòng
Đôi lần ly hiệp mới nên gia đình
Khá nên tích thiện tu thân
Tuổi già sẽ thấy môn đình sum vinh
7. Can Canh (庚)
Nhân sinh Canh tự biến vi Cô
Số ấn công hầu lưu khách địa
Gia thất lập thân thừa tổ đức
Phước tài tái tận mãn vinh hoa
Nhân sinh Canh tự biến vi Cô
Số ấn công hầu nên danh phận
Bằng không thì cũng lắm nghề khéo thay
Vợ chồng cách trở sơn xuyên
Đôi lần ly hiệp mới nên cửa nhà
Gái thì hiu quạnh muộn màng
Bằng không thì cũng đôi lần mới nên
Số này tu niệm thì hay
Hậu lai sẽ hưởng phước dày lộc cao
Có đâu thiên vị người nào
Số cao thì hưởng lộc tài tự nhiên
8. Can Tân (辛)
Nhân sinh Tân tự biến vi Tan
Tánh khí hiền lương lập nghiệp nan
Phu phụ nhất tâm lưỡng nhân thú
Bằng hữu cự tộc tối vinh quang
Chữ Tân biến vi chữ Toan
Gia đình dời đổi đắng cay muôn vàn
Một thân tự lập mà nên
Tha phương lắm độ phong sương hải tần
Lương duyên thay đổi đôi lần
Tuổi già phú túc miên miên cửu trường
Những người có chí thiện nhân
Trời dành hậu quả hưởng nhờ phước dư
9. Can Nhâm(壬)
Nhân sinh Nhâm tự biến vi Vương
Thân thọ mạng trường thiên số chung
Tị hiềm hung đồ tha biệt sở
Thân cư quan quý hậu an khương
Chữ Nhâm biến vi chữ Vương
Thân thì thọ số, mạng thì vinh quang
Có lần cách trở gia hương
Xứ xa lập nghiệp, vinh quang ai bì
Số này nghiệp tổ không nhờ
Thân lưu đất khách lập nên cơ đồ
Trai thì vợ đôi,vợ ba
Gái thì số cũng đôi lần mới nên
Khá nên tích đức thiện nhơn
Hậu lai sẽ hưởng phước Trời ấm no
10. Can Quý(癸)
Nhân sinh Quý tự biến vi Thiên
Tiền hậu phu thê y lộc nhiên
Chức phận văn chương đa phú quý
Trí tuệ vinh hoa hưởng thọ trường
Chữ Quý biến vi chữ Thiên
Trai thời chức phận, gái thời chính chuyên
Số này cũng có đất điền
Gia môn phú túc thọ trường bền lâu
Vợ chồng hoà thuận đủ điều
Khi ra phong nhã, khi vào hào hoa
Nếu mà tích thiện, tu thêm
Ngày sau con cháu miên miên cửu trường
Lời kết
Bài thơ về 10 Thiên Can đã đưa chúng ta vào một hành trình sâu rộng, khám phá sự kết hợp độc đáo giữa Thiên Can và Địa Chi trong Tử Vi. Qua những vần thơ, chúng ta đã nhìn thấy sự hòa quyện của âm dương, ngũ hành và thời gian, tạo nên bức tranh phong cảnh độc đáo của cuộc đời. Hy vọng rằng bài thơ này đã giúp bạn hiểu thêm về tinh thần và triết lý đằng sau nghệ thuật chiêm tinh Á Đông cũng như sự thâm thúy của ông cha ta về nhân sinh. Hãy tiếp tục trải nghiệm và tìm hiểu sâu hơn về Tử Vi, để chúng ta có thể khám phá thêm về bản chất của cuộc sống và chiêm nghiệm về số phận của mình.