Đền Cô Chín Giếng ở Thanh Hoá

Đền Chín Giếng, hay còn được gọi là Đền Cô Chín Giếng, là một địa điểm thờ phượng Cửu Thiên Huyền Nữ – con gái thứ chín của Ngọc Hoàng Thượng Đế. Đền Chín Giếng nằm cách đền Sòng Sơn 1km về phía Đông, thuộc địa bàn Trang Cổ Đam, huyện Phú Dương, tỉnh Thanh Hóa; ngày nay thuộc phường Bắc Sơn, thị xã Bỉm Sơn, Thanh Hóa. Ngôi đền được xây dựng cùng thời kỳ với Đền Sòng Sơn trong thời kỳ Cảnh Hưng, triều vua Lê Hiển Tông (1740 - 1786). Đền Chín Giếng đã trải qua quá trình tu sửa vào năm 1939 và nhận được sự công nhận từ Bộ Văn Hóa – Thông tin là Di tích lịch sử – văn hóa cấp Quốc Gia vào năm 1993. Năm 2004, đền được tiếp tục trùng tu và tôn tạo.

Đền Cô Chín là một trong những đền thờ linh thiêng nhất ở xứ Thanh. Được xếp hạng là di sản lịch sử cấp quốc gia bởi nhà nước. Khi đến tham quan và thăm lễ Đền Cô, ngoài việc dâng hương tại cung thờ Cô Chín, du khách còn có cơ hội thưởng thức sự tươi mát từ dòng suối (theo truyền thuyết, đây là chín miệng giếng thiêng). Mỗi năm, có rất đông du khách từ khắp cả bốn phương đến thăm quan và thực hiện lễ cúng tại đền Cô Chín.

Xem thêm: Đền Cô Chín ở Hà Nội – Sòng Sơn Vọng Từ

Đặc biệt, vào ngày 26/2 âm lịch thường diễn ra lễ hội truyền thống, trong đó có lễ rước kiệu từ đền Sòng Sơn sang đền Cô Chín và sau đó lên đèo Ba Dội. Ngày 9/9 âm lịch là ngày chính hội của đền Cô Chín. Tuy nhiên, từ những ngày đầu xuân năm mới, người dân trên khắp cả nước đã hào hứng hướng về đền Cô để cầu xin sức khỏe, bình an, tài lộc và may mắn trong kinh doanh.

Cô Chín là ai?

Cô Chín, hay còn được gọi là Cô Chín Sòng Sơn, là vị thánh cô đứng ở vị trí thứ chín trong Tứ Phủ Thánh Cô, đứng sau Cô Tám Đồi Chè và trước Cô Mười Đồng Mỏ.

Theo truyền thuyết dân gian, Cô Chín được mô tả là một Tiên Cô tài năng, phục vụ theo hầu Mẫu Liễu Hạnh, hay còn được gọi là Mẫu Sòng. Tuy nhiên, cũng có tài liệu cho rằng Cô phục vụ bên Chầu Cửu hoặc Mẫu Thoải.

Sự tích dân gian kể về Cô Chín như là một người tài giỏi, sở hữu phép tiên thần thông quảng đại. Cô được biết đến với khả năng xem bói tuyệt vời, mỗi khi cô bói 1000 quẻ, không có một quẻ nào sai. Người nào phạm tội sẽ bị cô đưa đến Thiên Đình để thu giam hồn phách, sau đó cô sẽ làm cho họ trở nên dở điên, dở dại. Khi Cô Chín đi dạo khắp nơi trên trời Nam và đất Việt, cô thấy cảnh đẹp lạ mắt của xứ Thanh, và cô đã hội họp thần nữ năm ba vạn cát, xây dựng nhà từ gỗ sung và sử dụng cây si làm võng.

Dân chúng xây đền thờ Cô Chín ngay tại đất này, nhìn thấy những linh ứng, và tôn thờ cô như một vị thần cứu người. Có một truyền thuyết khác kể về Cô Chín là con gái thứ 9 của Ngọc Hoàng Thượng Đế. Cô từng bán nước ở cổng đền Ba Dọi và làm theo hầu mẫu Sòng. Ban đầu, những người trần mắt thịt không tin, tưởng rằng cô là yêu quái nên đã quở trách và đánh đuổi cô. Tức giận, Cô Chín đã trở về tâu với Thiên Đình để trừng trị những người vô lễ và thu hồn phách cho họ trở nên dở điên dở dại. Nhờ phép thần thông và tài năng xem bói, Cô Chín đã giúp đất nước trong những thời kỳ giặc ngoại xâm, tiên đoán trận mạc giúp đất nước giành chiến thắng.

Cô Chín còn được biết đến với nhiều danh hiệu khác nhau, tùy thuộc vào địa phương thờ phụng cô. Ví dụ, có tên gọi như Cô Chín Suối Rồng tại Hải Phòng, Cô Chín Thượng Thiên tại Bắc Giang, đều là cách gọi khác của Cô Chín Sòng. Tại những đền thờ này, người dân thường tôn kính gọi cô bằng những cái tên này và thực hiện lễ vọng cầu mong cô ban phước, bình an và may mắn cho tất cả mọi người.

Xem thêm: Cách sắm lễ, bài văn khấn Cô Chín Sòng Sơn

Nhờ vào những sự tích và đức tin về Cô Chín, người dân ở khắp mọi nơi luôn dành sự tôn kính và trọng vọng đặc biệt đối với vị thánh cô này. Mỗi địa phương có những danh hiệu khác nhau để gọi Cô Chín, thể hiện sự đa dạng và sự ảnh hưởng của vị thánh cô này trên cả nước.

Tại Hải Phòng, người ta thường gọi cô là Cô Chín Suối Rồng, tại Bắc Giang thì là Cô Chín Thượng Thiên. Những tên gọi này thường phản ánh những đặc điểm địa lý hoặc tâm linh đặc trưng của địa phương, kết hợp với tôn giáo và truyền thống dân gian.

Các lễ hội truyền thống cũng được tổ chức để kỷ niệm Cô Chín, trong đó có lễ rước kiệu từ đền Sòng Sơn sang đền Cô Chín và lên đèo Ba Dội vào ngày 26/2 âm lịch. Ngoài ra, ngày 9/9 âm lịch còn là ngày chính hội của đền Cô Chín, nơi mà người dân từ khắp nơi đổ về để cầu xin sức khỏe, bình an, tài lộc và thành công trong kinh doanh.

Cô Chín không chỉ được thờ phượng như một vị thánh cô trong tín ngưỡng dân gian, mà còn được coi là người hộ trợ, người cứu giúp trong những khó khăn. Sự linh thiêng và lòng tin vững mạnh vào Cô Chín đã làm cho ngôi đền của bà trở thành một địa điểm linh thiêng, thu hút lượng lớn người hành hương và du khách mỗi năm.

Đến thăm đền Cô Chín không chỉ là cơ hội để tận hưởng không khí tâm linh, mà còn là dịp để hiểu rõ hơn về văn hóa và truyền thống tâm linh độc đáo của xứ Thanh.

Căn cô chín là gì?

Người ta thường tin rằng, những người sinh vào tháng 9, mang theo căn Cô Chín, thường có những phẩm chất đặc biệt. Họ được mô tả là thông minh, sắc sảo, nhanh nhẹn và có cốt cách thanh cao. Đặc biệt, họ thường ưa thích màu sắc nổi bật như hồng, đỏ, cam và yêu thích mọi loại hoa thơm. Điều này phản ánh sự ảnh hưởng của Cô Chín trên sở thích và tính cách của những người này.

Ngoài ra, người mang theo căn Cô Chín thường có "tính cô Chín" đặc biệt, tức là tính cách nghiêm túc và ghê gớm. Một câu tục ngữ thường nói: "Không chua ai gọi là chanh, không thiêng ai gọi là Cô Chín xứ Thanh đền Sòng". Mặc dù có vẻ nghiêm túc, nhưng tâm hồn của những người này lại thường rất thánh thiện, tốt bụng và lòng nhân ái vô bờ bến.

Xem thêm: Đền thờ Cô Chín Thượng Ngàn ở Bắc Giang

Với giác quan thứ 6 phát triển, người mang theo căn Cô Chín thường có khả năng cảm nhận âm nhạc và người cõi âm. Điều này giúp họ có khả năng xem bói và chữa bệnh, thậm chí là gọi hồn. Tuy nhiên, khi giảng hầu cô, họ thường chỉ cung cấp thuốc chữa bệnh mà không thực hiện việc gọi hồn.

Một số người cảm nhận rằng việc mở phủ là giải pháp tạm thời và không dễ dàng. Người có căn Cô Chín thường kêu gọi mở phủ để giảm khổ cực, nhưng điều này có thể chỉ là một giải pháp trước mắt. Nguyên nhân của khổ cực có thể là do duyên số, phúc kém, hoặc do tâm hồn không yên bình. Việc chăm chỉ tích đức và trả nợ duyên là con đường tốt nhất để giải quyết vấn đề này.

Đối với việc xác định liệu mình có phải là người mang theo căn Cô Chín hay không, có thể thực hiện theo ba cách.

• Thứ nhất, đi xem bói với thầy bói để được soi cung.
• Thứ hai, đến cửa cô để được sang tai.
• Thứ ba, kêu gọi sự hướng dẫn từ tổ tiên và bà cô tổ ông mãnh nhà mình dẫn đường chỉ lối cho gặp người có tâm. Đối với việc mình có phải trình đồng mở phủ hay không còn tùy duyên số.

Cuối cùng, trong bất kỳ trường hợp nào, việc tu tâm, tích đức và kêu cầu sự hỗ trợ từ gia tiên là quan trọng. Dù có căn Cô Chín hay không, trở nên người tốt và hạnh phúc là điều mà ai cũng có thể đạt được.

Những người có căn Cô Chín và phải trình đồng mở phủ thường được coi là những người có cơ duyên đặc biệt với nhà thánh. Họ được cho là có bóng thánh và trải qua nhiều sự kiện linh thiêng và linh ứng. Đôi khi, họ nhận được sự báo trước từ ngài, từ ngày đến tháng, và mọi sự kiện trong cuộc sống của họ diễn ra như một sự sắp đặt không có gì cản trở. Điều này được coi là một dạng của sự linh thiêng và tác động của nhà ngài.

Tuy nhiên, trong đánh giá về người mang căn Cô Chín, không thể khẳng định điều gì là hoàn toàn đúng hay sai. Nếu ai đó gặp khó khăn và thất bại trong cuộc sống, thì không nên đổ tại cơ hành. Người ta thường nói "đức năng thắng số," tức là số mệnh của mình phần nào do chính mình tạo ra. Nếu muốn cải thiện tình hình, quan trọng nhất vẫn là tu tâm tích đức, tôn trọng cha mẹ, và kêu cầu sự bảo hộ của gia tiên.

Do đó, khi có người nói về căn Cô Chín, căn Cô Bơ, Ông Hoàng Mười, hay các khái niệm tương tự, không cần lo lắng quá. Việc quan trọng nhất là tiếp tục làm người bình thường, tu tâm tích đức và tôn trọng giáo lý gia tiên. Vì nếu có sự ảnh hưởng của Cô Chín và được cô thương thì, như người ta thường nói, "muốn làm người bình thường cô cũng không cho."

Linh thiêng đền Cô Chín Giếng

Đền Chín Giếng (còn gọi là đền Cô Chín Giếng) là nơi thờ Cửu Thiên Huyền Nữ – con gái thứ chín của Ngọc Hoàng Thượng Đế. Đền Chín Giếng cách đền Sòng Sơn 1 km về phía Đông, thuộc Trang Cổ Đam, Phú Dương, Phủ Tống Sơn, Thanh Hóa; nay là phường Bắc Sơn, thị xã Bỉm Sơn, Thanh Hóa. Được khởi dựng cùng thời với Đền Mẫu Sòng Sơn (Thời Cảnh Hưng, triều vua Lê Hiển Tông 1740 -1786). Đền được tu sửa vào năm 1939. Năm 1993 được Bộ Văn Hóa – Thông tin công nhận là Di tích lịch sử – văn hóa cấp Quốc Gia. Năm 2004 được trùng tu tôn tạo.

Trong trận chiến giữa Tiền Quân Thánh và Chúa Liễu Hạnh tại Sòng Sơn, Liễu Hạnh lâm nạn, biến thành con rồng ẩn về nơi Cửu Thiên Công Chúa đang ngự là chín cái giếng thiêng; Chúa Liễu Hạnh được Cửu thiên Huyền Nữ hóa phép che chở; được Phật Bà Quan Âm ra tay cứu đỡ , nên Liễu Hạnh thoát được lưới vây của Tiền Quân Thánh.

Cảm tạ đức từ bi của Phật bà Quan Âm Bồ Tát, Chúa Liễu quy y theo Phật, và cảm tình cưu mang của Cửu Thiên Huyền Nữ, chúa Liễu Hạnh kết nghĩa chị em với Cửu Thiên Huyền Nữ. Bởi vậy, hàng năm khi lễ rước bóng Thánh Mẫu Liễu Hạnh bao giờ kiệu rước Thánh Mẫu cũng được rước đi từ Đền Sòng sang đến Cô Chín, như muốn nói lên hình ảnh chị đến thăm em – Một nét đẹp truyền thống của dân tộc Việt Nam.

Để ghi nhớ và tri ân đối với Cửu Thiên Huyền Nữ đã có công cứu hộ Chúa Liễu Hạnh, nhân dân lập đền thờ ngay bên cạnh chín cái giếng thiêng. Vì vậy ngồi đền đó được dân quen gọi là Đền Chín Giếng, hoặc Đền Cô Chín.

Trước đền là suối Sòng (Dòng suối tự nhiên chảy qua đền Sòng và Đền Chín Giếng). Dưới mặt suối thiên nhiên kiến tạo nên cảnh quan kỳ vĩ với 9 miệng giếng sâu quanh năm dâng nguồn nước trong xanh, không bao giờ vơi cạn.

Lễ hội Đền Cô Chín Giếng

Đền Cô Chín là một trong những ngôi đền linh thiêng nhất xứ Thanh. Đền đã được nhà nước xếp hạng di sản lịch sử cấp quốc gia. Đến tham quan và đi lễ Đền Cô ngoài việc dâng hương tại cung thờ Cô Chín quý khách còn được tham quan dòng suối trong mát (tương truyền là chín miệng giếng thiêng).

Hàng năm có rất nhiều du khách khắp bốn phương đến tham quan và dâng lễ tại đền Cô Chín. Vào ngày 26 tháng 2 âm lịch thường có lễ hội truyền thống (lễ rước kiệu từ đền Sòng Sơn sang đền cô Chín rồi lên đèo Ba Dội). Ngày 9 tháng 9 Âm lịch là chính hội của đền Cô chín nhưng ngay từ những ngày đầu xuân năm mới người dân cả nước đã nô nức chảy hội về đền Cô Chín để cầu xin Sức Khoẻ – Bình An – Tài Lộc –  Làm Ăn Kinh Doanh.

Chuẩn bị lễ vật Đền Cô Chín Giếng

Tại Đền cô có rất nhiều địa chỉ bày bán phong phú nhiều đồ lễ. Bên cạnh những mâm lễ mặn là những mâm vàng mã, cây tiền, những cành vàng, cành bạc. Mâm lễ được sắp tuỳ tâm đôi khi là thẻ hương, bông hoa và vài tập tiền âm phủ, có người cầu kỳ thì đĩa xôi, con gà, mâm quả đủ đầy không nữa thì dâng nhưng bộ vàng mã đặc trưng. Bước vào cửa Cô thắp nén hương và thành tâm cầu khấn để xin lộc Cô, cầu khấn cho một năm khoẻ mạnh, làm ăn buôn bán phát tài, phát lộc, cầu con cầu của…